ANIL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VE BAĞIMSIZ DENETİM ANONİM ŞİRKETİ
Kartaltepe Mah. Alem Sok. No:3 Billursaray Apt. Kat:4 D:14 İncirli, Bakırköy / İSTANBUL
Tel: 0 212 660 98 12 Pbx. Fax: 0 212 660 86 11 e-mail:
www.anilymm.com
İstanbul, 10.Aralık. 2012
Sirküler Tarihi : 10.12.2012
Sirküler No : 2012 / 040
Konu : 2013 Takvim Yılında kullanılacak Ticari Defterlerin Türleri ve
Tasdik zamanları hk.
Bilindiği gibi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (kısaca yeni TTK) 01.07.2012’de yürürlüğe girmiştir.
Yine yeni TTK’ nın Muhasebe ve Bağımsız Denetim ile ilgili maddeleri de 01.Ocak.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
6102 sayılı yeni TTK’ nın 64.maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen aşağıdaki defterlerin kullanılması gerekmektedir.
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri
e) A.Ş. İçin Yönetim Kurulu Karar Defteri / Ltd Şirketler İçin Müdürler Kurulu Karar Defteri
f) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
Sirkülerimiz devamında;
I. TUTULACAK VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTERLER:
A)-VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE TUTULACAK VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTERLER:
GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN :
B)-TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE TUTULACAK VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTERLER:
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN (LTD VE A.Ş) :
C)- DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI:
Gerek VUK Md.221 gerekse TTK’nu MD.64 hükümlerine göre:
D)-TASDİK YENİLEME (ARA TASDİK) VUK MD.222
E)- KAPANIŞ TASDİKİ (TTK MD 64/5)
II. DEFTERLER VE TASDİK ZAMANLARI
A- DEFTERLER VE TASDİK ZAMANLARI
B- B-İŞLETME DEFTERİ
C- C-GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İLE MALİYE BAKANLIĞININ MÜŞTEREK OLARAK YAPACAĞI DÜZENLEME
Konularında detaylı açıklamalar ekte yeralmaktadır.
Bilgilerinizi rica ederiz,
SAYGILARIMIZLA,
Anıl Yeminli Mali Müşavirlik ve
Bağımsız Denetim A.Ş.
2013 YILINDA TUTULACAK DEFTERLERİN TASDİKİ HAKKINDA AÇIKLAMA
06/11/2012
01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun getirmiş olduğu yeniliklerden birisi de ticari defterler konusu ile ilgili hükümleridir. Yıl sonuna, (Hesap dönemi ) yaklaştığımız bu günlerde 2013 yılı için ticari defterlerden hangilerinin, ne zaman ve ne şekilde tasdik edileceği ve kullanılacağına ilişkin düzenlemeleri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre aşağıdaki şekilde açıklama gereksinimi duyulmuştur.
A)-VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE TUTULACAK VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTERLER:
GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN :
1)-Bilanço Esasına Göre Tutulacak Defterler;
a)-Yevmiye Defteri
b)-Defteri Kebir (VUK hükümlerine göre tasdiki zorunlu olmayıp, tutulması zorunludur.)
c)-Envanter ve Bilanço defteri
2)-İşletme Esasına Göre Tutulacak Defter; İşletme Defteri
3)-Serbest Meslek Erbabının Tutacağı Defter; Serbest Meslek Kazanç Defteri
Yukarıda sayılanlar dışında 213 sayılı Vergi Usul Kanununu hükümlerine göre ihtiyaç halinde tutulması gereken diğer defterler ise şunlardır:
İmalat defteri, kombine imalatta imalat defteri, bitim işleri defteri, yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri, ambar defteri ve çiftçi işletme defteri.
Önemli Not: Yukarıda belirtilen mükellef grupları Yeni TTK ya göre başkaca herhangi bir defter tutmayacak, tasdik ettirmeyeceklerdir. Önceki yıllardaki tasdik ve defter tutma hükümleri devam etmektedir.
B)-TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE TUTULACAK VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTERLER:
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN (LTD VE A.Ş) :
6102 sayılı Yeni TTK’ unun 64. maddesi defter tutma ve tasdik hükümlerini düzenlemektedir. Madde metni aşağıdaki gibidir.
TTK MADDE 64. Defter tutma yükümlülüğü:
(1)- (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.8) "Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir."
(2) -Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.
(3) - (Değişik fıkra: 6335-26.06.2012/m.8) "Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.”
(4) -Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.
(5) - (Değişik fıkra: 6335 S.K.-26.06.2012/m.8) "Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorundadır. Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.”
Yukarıdaki madde hükümlerine göre; 6102 sayılı yeni TTK’ nın 64.maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen aşağıdaki defterlerin kullanılması gerekmektedir.
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri
e) A.Ş. İçin Yönetim Kurulu Karar Defteri / Ltd Şirketler İçin Müdürler Kurulu Karar Defteri
f) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
C)- DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI:
Gerek VUK Md.221 gerekse TTK’nu MD.64 hükümlerine göre:
1. Ötedenberi işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (ARALIK);
2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.
Önemli Not : TTK 64/3. Maddesine göre; Pay defteri ile Genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
D)-TASDİK YENİLEME (ARA TASDİK) VUK MD.222
Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.
Önemli Not: Yeni TTK ya göre Defterleri ara tasdiki yoktur. Ancak Yukarıda da Belirtildiği gibi VUK hükümleri değişmemiştir. Yeni TTK’ nun 64/3.fıkrasında “ Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.” hükmü mevcuttur. Bu konuda yayımlanacak ortak Tebliğin beklenmesinde yarar vardır.
E)- KAPANIŞ TASDİKİ (TTK MD 64/5)
Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna (Normal Hesap dönemleri için 31/MART) kadar notere yaptırılır.
A- DEFTERLER VE TASDİK ZAMANLARI
1-ANONİM ŞİRKETLER
Ticari Defterler
1- Yevmiye Defteri
2- Defter i Kebir
3- Envanter
4- Pay Defteri
5- Yönetim Kurulu Karar Defteri
6- Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
Tasdik Zamanları
İlk Açılış Tasdikleri: Ticari defterlerin tamamının kuruluşta ve kullanılmaya başlanmadan önce ilk açılış tasdikinin yapılması gerekir.
İzleyen Faaliyet Dönemlerindeki Açılış Tasdikleri: İlk açılış tasdikinin yapıldığı faaliyet dönemini izleyen faaliyet dönemlerinde ise, bu defterlerden yevmiye, defteri kebir, envanter ve yönetim kurulu karar defterinin, kullanılacakları faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar açılış tasdikinin yapılması gerekir.
Bir başka ifade ile hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin açılış tasdikini Aralık ayı sonuna kadar yaptırmaları gerekir.
Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunması kaydıyla, izleyen faaliyet dönemlerinde açılış tasdiki yapılmadan kullanılabilir.
Kapanış Tasdikleri: Yukarıdaki defterlerden yalnızca Yevmiye defteri ile Yönetim Kurulu Karar defterinin kapanış tasdiki yapılacaktır.
Bu defterlerin kapanış tasdiki, kullanıldığı hesap dönemini izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar yaptırılması gerekir.
Bir başka ifade ile hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin kapanış tasdikini Mart ayı sonuna kadar yaptırmalıdırlar.
Aynı Defterlerin İzleyen Faaliyet Döneminde de Kullanılmak İstenmesi Halinde Tasdik Zamanı
Eski Ticaret Kanunumuzda olduğu gibi yeni Ticaret Kanunumuzda da Pay Defteri ve Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterleri dışında bu konu düzenlenmemiştir.(TTK Md.64/3)
Tasdik Yenileme başlığı altında bu konu VUK’da düzenlenmiştir.
VUK’na göre de tutulması zorunlu defterler olan Yevmiye ve Envanter defterlerinin boş sayfalarını ertesi yılda da kullanmak isteyenler, hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde bu defterleri tasdik ettirerek kullanabilirler.(VUK Md.221,222)
Bir başka ifade ile, hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin tasdikini Ocak ayı sonuna kadar yaptırmak zorundadırlar.
Buna göre, yeterli yaprağı bulunan Pay Defteri ve Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterleri açılış tasdiki yapılmadan, Yevmiye ve Envanter defteri ise hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde tasdik ettirerek kullanılabilir.
Bu defterlerin dışında kalan defteri kebir ve yönetim kurulu karar defteri her dönem için yeniden temin edilerek açılış tasdikinin yapılması gerekir.
2-LİMİTED ŞİRKETLERİ
Bir fark dışında Anonim Şirketlerin tutacağı ticari defterler için yukarıda yapılan açıklamaların tamamı Limited Şirketler içinde geçerlidir.
Bu fark yalnızca, Anonim Şirketlerdeki Yönetim Kurulu Karar Defteri nin yerine, Limited şirketlerde Müdürler Kurulu Karar Defteri tutulacak olmasıdır.
Her ne kadar Müdürler Kurulu Karar Defteri Kanunda tanımlanmamış olsa da, öngörülen kurul ve hukuki yapısı böyle bir defterin tutulmasını gerektirmektedir.
Eski TTK’ya göre tutulmakta olan Ortaklar Kurulu Karar Defteri , aynı hukuki mahiyete sahip olmadığı için Müdürler Kurulu Karar Defteri yerine kullanılamaz.
Bu defterin yeterli yaprağı bulunması halinde ayrıca açılış onayları yapılmadan bundan böyle Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri olarak kullanılabileceği kanaatindeyiz.
B-İŞLETME DEFTERİ
Ticaret Kanunumuz tacirlerin tutacağı defterleri ve tasdik zamanlarını düzenlemiştir. Bütün tacirler bilanço usulüne göre defter tutmak zorundadırlar.
Tacir sayılmayanlar ise VUK’ nun defter tutmaya ilişkin hükümleri doğrultusunda defter tutmak zorundadırlar.
Buna göre; eskiden olduğu gibi VUK’ da belirlenen sınırların içinde bulunan ve tacir sayılmayan esnaflar, İşletme defteri tutmaya devam edeceklerdir.
C-GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İLE MALİYE BAKANLIĞININ MÜŞTEREK OLARAK YAPACAĞI DÜZENLEME
Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir. Şeklindedir.
Bu tebliğe büyük ihtiyaç vardır. Dolayısıyla bu iki Bakanlık tarafından çıkarılacak müşterek tebliğin dikkatle takip edilmesi gerekir.
D-SONUÇ OLARAK
A) TİCARİ İŞLETMELERDE 2013 YILI İÇİN TASDİK EDİLMESİ ZORUNLU TİCARİ DEFTERLER
a) Ticaret Şirketleri (Anonim ve Limited Şirketler)
1- Yevmiye Defteri
2- Defteri Kebir
3- Envanter Defteri
4- Pay Defteri *
5- Yönetim Kurulu Karar Defteri(Ltd. Şirketler için, Müdürler Kurulu Karar Defteri)
6- Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
*Halen kullanılmakta olan Pay Defterinin yeterli yaprağı bulunması halinde 2013 yılı için açılış tasdiki yapılmadan kullanılabilir.
b) Ticaret Şirketleri Dışında Kalan Tacirler
(Esnaf Ölçütünün Üstündeki Şahıs İşletmeleri)
1- Yevmiye Defteri
2- Defteri Kebir
3- Envanter Defteri
Defterlerini, genel hesap dönemine tabi olanlar 31 Aralık 2013 tarihi, özel hesap dönemine tabi olanlar ise tabi oldukları hesap döneminin son gününe kadar notere tasdik ettirmek zorundadırlar.
B- ESNAF ÖLÇÜTÜ İÇİNDE KALAN İŞLETMELER (TİCARET KANUNU KAPSAMI DIŞINDAKİLER)
VUK Hükümlerine Göre,
1)-Bilanço Esasına Göre Defter Tutacaklar;
a)-Yevmiye Defteri
b)-Defteri Kebir
c)-Envanter
2)-İşletme Esasına Göre Defter Tutacaklar;
İşletme Defteri
3)-Serbest Meslek Erbabı;
Serbest Meslek Kazanç Defteri
(www.ismmmo.org.tr sitesinden alınmıştır.
